Việt Nam cam kết đạt mục tiêu phát thải ròng bằng không vào năm 2050 thông qua chuyển đổi xanh. Ngành bao bì đang nằm trong dòng chảy chung này. Dẫn tới, bài toán đặt ra đối với các nhà quản trị ngành sản xuất bao bì cần nhận định đâu là thách thức, thuận lợi và lời giải nhằm thúc đẩy mạnh mẽ Chuyển đổi xanh trong ngành của mình?
1. Sự lan tỏa của xu hướng Chuyển đổi Xanh
Chuyển đổi Xanh (ESG) đang trở thành kim chỉ nam trong định hướng sản xuất kinh doanh của nhiều doanh nghiệp trên thế giới. Các tiêu chí của Chuyển đổi Xanh nhằm đo lường hiệu suất của một loạt các khía cạnh cốt lõi liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp hướng đến phát triển bền vững. Tính bền vững thể hiện mức độ mà một công ty khi tiến hành hoạt động kinh doanh của mình mà không ảnh hưởng tiêu cực đến các điều kiện sống của các thế hệ tương lai. Đây là một trong những cam kết của nhiều chính phủ trên thế giới, trong đó có Việt Nam nhằm giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu và đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng không vào năm 2050.
Các doanh nghiệp có thể cải thiện tính bền vững về môi trường của mình bằng cách tăng cường sử dụng các nguồn tài nguyên tái tạo, giảm thiểu dòng chất thải, giảm phát thải khí nhà kính và tạo ra các sản phẩm có thể tái sử dụng hoặc tái chế. Tương tự, các doanh nghiệp có thể cải thiện tính bền vững về xã hội bằng cách nâng cao sự đa dạng, hòa nhập, phúc lợi công bằng cho nhân viên, đồng thời thúc đẩy hoạt động từ thiện và gắn kết với cộng đồng. Hướng về nội tại, tính bền vững về mặt hoạt động quản trị doanh nghiệp hướng tới mục tiêu một doanh nghiệp hoạt động hiệu quả, minh bạch và bình đẳng, thiết lập và tuân thủ các quy tắc công bằng.
Có thể bạn quan tâm: Xu hướng chuyển đổi xanh trong ngành dược phẩm
2. Đòi hỏi nâng giá trị xanh cho ngành sản xuất bao bì
Ngành sản xuất bao bì có tác động lớn đến môi trường. Các công ty thuộc ngành sản xuất bao bì nên xem các tác động của Chuyển đổi Xanh là nền tảng và động lực cho tương lai phát triển của mình.
Đối với ngành sản xuất bao bì, có một lý lẽ vững chắc cho việc coi trọng Chuyển đổi Xanh: Bao bì đang là nguồn gốc của gần một nửa số rác thải nhựa. Người ta ước tính rằng: Trên thế giới, ít hơn 5% chất thải nhựa được tái chế(1). Điều này cho thấy bao bì nhựa là tác nhân chính gây ra cuộc khủng hoảng ô nhiễm nhựa. Hiện tại, ngành công nghiệp tái chế tại Việt Nam có nguồn nguyên liệu phong phú nhưng chưa phát triển với tỷ lệ tái chế nhựa chỉ đạt mức 33%(2). Bên cạnh việc phân loại và thu gom rác thải nhựa chưa thực sự đồng bộ, một nguyên nhân khác là do nhu cầu về nhựa tái sinh (PCR) chưa cao khi việc sử dụng nhựa nguyên sinh dễ dàng và chi phí thấp hơn. Ngoài ra, việc áp dụng PCR trong sản xuất bao bì mang lại nhiều thách thức nhất định. Chuyển sang vật liệu tái chế đòi hỏi doanh nghiệp phải nỗ lực trong việc khôi phục chất lượng của nhựa đã qua sử dụng để đảm bảo về mặt thiết kế, màu sắc, hình dáng, chất lượng cho bao bì nhựa PCR. Một thách thức khác mà doanh nghiệp gặp phải là nguồn cung PCR không ổn định. Đồng thời, việc chuyển sang nhựa PCR đòi hỏi các thông số kỹ thuật và tiêu chuẩn mới cần được thiết lập, tạo tiền đề thúc đẩy kinh tế tuần hoàn.
Ở một hướng khác, bao bì giấy có thể đóng vai trò thay thế khả thi cho nhựa vừa có khả năng phân hủy sinh học vừa có khả năng tái chế cao. Điều này làm cho nó trở thành một lựa chọn mạnh mẽ cho nhiều ứng dụng sử dụng một lần. Tuy nhiên, vì nguyên liệu thô cho giấy được sản xuất từ cây gỗ nên cần phải chú ý đến việc tìm nguồn cung ứng từ các khu rừng được quản lý bền vững.
Đối với góc nhìn người tiêu dùng thể hiện qua kết quả khảo sát của Viet Nam Report vào tháng 9/2022(3) về mức độ quan tâm của người tiêu dùng đối với bao bì khi lựa chọn sản phẩm, cụ thể như sau:
Người tiêu dùng quan tâm hàng đầu đến thông tin thể hiện rõ ràng thành phần, hạn sử dụng gắn trên bao bì, đảm bảo an toàn thực phẩm, sự chắc chắn của đóng góp bao bì giảm thiểu hư hỏng. Đặc biệt, hiện nay, vấn đề bảo vệ môi trường là một trong các yếu tố được người tiêu dùng quan tâm hàng đầu ở Việt Nam. Tiêu chí đánh giá bao bì phân hủy nhanh, không gây hại cho môi trường là một trong những yếu tố được người tiêu dùng dành sự quan tâm (4,4/5), xếp mức độ ưu tiên trên cả thiết kế kiểu dáng bao bì cho tiếp thị.
3. Công nghệ số là chìa khóa trong Chuyển đổi xanh của doanh nghiệp sản xuất bao bì
Các xu hướng công nghệ số đóng vai trò quan trọng tạo ra sức mạnh mới cho doanh nghiệp ngành sản xuất bao bì, hiện thực hóa nhanh chóng và hiệu quả Chuyển đổi Xanh nội tại của mình. Có 3 xu hướng chính tác động trực tiếp đến Chuyển đổi Xanh của ngành sản xuất bao bì bao gồm: IoT, AI, Blockchain.
Công nghệ IoT sử dụng các cảm biến và bộ truyền động được kết nối để kiểm soát và giám sát môi trường, những thứ di chuyển và những hành động tương tác trong đó. Các doanh nghiệp ngành sản xuất bao bì, có thể sử dụng IoT trong các nhà máy của họ để hoạt động sản xuất có hiệu quả và tính linh hoạt cao hơn, đồng thời cho phép liên tục theo dõi mức tiêu thụ năng lượng và nước, từ đó đưa ra các giải pháp bền vững.
Công nghệ AI sử dụng nguồn dữ liệu đầu vào để tự đưa ra quyết định hoặc giúp người dùng đưa ra quyết định. Trong lĩnh vực bao bì, các doanh nghiệp có thể sử dụng AI theo nhiều cách để giải quyết các thách thức liên quan đến Chuyển đổi Xanh. Các doanh nghiệp có thể sử dụng AI để phân tích dữ liệu từ các máy sản xuất và hệ thống làm mát, sưởi ấm để xác định các khu vực cần cải thiện hiệu quả của chúng. AI sử dụng thị giác máy tính và máy học để phân biệt và sắp xếp vật liệu dựa trên đặc điểm của chúng nhằm đảm bảo chúng có thể tái nhập (được tái chế) vào chuỗi cung ứng.
Công nghệ Blockchain (Chuỗi khối) là một sổ cái điện tử của các giao dịch được duy trì liên tục trong các khối hồ sơ. Sổ cái do tất cả những người tham gia cùng nắm giữ và điều hành và được bảo vệ bằng bảo mật mật mã. Sự di chuyển của hàng hóa trên toàn cầu phụ thuộc vào một tập hợp các quy trình cực kỳ phức tạp và một loạt các quy định. Chuỗi khối cho phép các doanh nghiệp ngành sản xuất bao bì ghi nhận lại thông tin như vị trí, số lượng, ngày tháng và chứng nhận nguồn gốc (bao gồm tái sinh), tăng tính minh bạch và hiệu quả, đồng thời giảm số lượng sản phẩm giả mạo.
4. Kết luận
Chuyển đổi xanh là xu hướng tất yếu trên thế giới và đang nhem nhóm bùng nổ ở Việt Nam. Đối với ngành sản xuất bao bì, do đặc thù các nguyên vật liệu sản xuất như giấy, nhựa có tiềm năng tái tạo và đòi hỏi bức thiết của người tiêu dùng về phân hủy nhanh, không gây hại môi trường sẽ tạo xung lực tích cực cho hiện thực hóa Chuyển đổi xanh. Ngoài ra, các nhà quản trị ngành sản xuất bao bì nên cân nhắc lựa chọn chiến lược công nghệ số phù hợp nhằm tận dụng sức mạnh mới giúp Chuyển đổi xanh nội tại của doanh nghiệp nhanh chóng và hiệu quả hơn.
Nguồn tham khảo
(1) Ranpak. 2022. What is ESG, and What Does it Mean for Packaging?
(2) Vietnam Business Forum. 2023. Unilever Việt Nam Hướng đến thúc đẩy ngành công nghiệp tái chế và bảo vệ môi trường
(3) Tạp chí kinh tế và dự báo. 2022. Tiềm năng tăng trưởng sáng của ngành bao bì
