eKYC – Bước ngoặt trong xác thực danh tính an toàn ngành ngân hàng

1. Bối cảnh và tầm quan trọng của eKYC trong ngành ngân hàng

Bối cảnh chuyển đổi số đi kèm với việc thị trường eKYC bùng nổ, dự kiến sẽ đạt 2,8 tỷ USD vào năm 2030, với tốc độ tăng trưởng hàng năm (CAGR) ấn tượng là 21,55%. Theo báo cáo của Facts & Factors Research, công nghệ này đang trở thành công cụ thiết yếu cho các tổ chức tài chính trong việc tối ưu hóa quy trình và đảm bảo an ninh.

Không chỉ giúp giảm thời gian xử lý, eKYC còn cải thiện đáng kể khả năng tuân thủ các quy định chống rửa tiền và chống tài trợ khủng bố, mở ra tương lai số hóa cho ngành ngân hàng​. Các tổ chức tài chính, đặc biệt là ngân hàng, đang là những đơn vị ứng dụng eKYC lớn nhất do khả năng đơn giản hóa quy trình onboarding khách hàng và tuân thủ các quy định chặt chẽ.

Thách thức từ gian lận danh tính và nhu cầu cấp thiết của eKYC trong ngành ngân hàng

Trước khi áp dụng eKYC, các ngân hàng trên thế giới đã gặp phải nhiều vấn đề nghiêm trọng, đặc biệt là liên quan đến gian lận danh tính và quy trình xác thực thủ công. Một trong những thách thức lớn là lừa đảo danh tính. Ví dụ, tại Hoa Kỳ, số liệu từ Javelin Strategy & Research cho thấy thiệt hại từ lừa đảo danh tính đã tăng mạnh lên đến 16.9 tỷ USD vào năm 2019. Những vụ gian lận này thường xảy ra trong quá trình mở tài khoản ngân hàng khi danh tính của khách hàng không được xác thực chính xác.

Theo Zion Market Research, tại Hoa Kỳ và châu Âu, việc gia tăng các vụ lừa đảo danh tính đã thúc đẩy nhiều tổ chức tài chính áp dụng các giải pháp eKYC để tăng cường bảo mật và ngăn chặn gian lận. Hệ thống eKYC dựa trên công nghệ xác minh sinh trắc học và AI không chỉ giảm thiểu sai sót thủ công mà còn nâng cao mức độ an toàn.

Các thách thức này đã thúc đẩy nhiều tổ chức tài chính chuyển sang giải pháp eKYC để tự động hóa quy trình, giảm thiểu gian lận, và tăng cường bảo mật thông tin. Nhờ áp dụng các công nghệ tiên tiến như nhận diện khuôn mặt và sinh trắc học, các ngân hàng có thể giảm thiểu đáng kể thời gian xử lý và đảm bảo an ninh cao hơn.

2. Giới thiệu về eKYC

2.1 eKYC là gì?

eKYC là quy trình xác thực danh tính khách hàng thông qua các phương tiện điện tử mà không cần gặp mặt trực tiếp. Thay vì yêu cầu khách hàng phải cung cấp giấy tờ chứng minh danh tính tại quầy, eKYC cho phép khách hàng tải lên các giấy tờ này thông qua ứng dụng hoặc website của tổ chức tài chính. Từ đó, hệ thống sẽ tự động xử lý và xác thực thông tin khách hàng một cách nhanh chóng và chính xác.

Quy trình eKYC được xây dựng trên nền tảng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), nhận dạng sinh trắc học, và tự động hóa các bước kiểm tra giấy tờ. Thay vì yêu cầu khách hàng đến tận nơi để nộp giấy tờ, eKYC cho phép khách hàng tải lên hình ảnh giấy tờ tùy thân, nhận diện khuôn mặt và xác minh từ xa. Điều này mở ra khả năng thực hiện các giao dịch một cách liền mạch mà không phụ thuộc vào vị trí địa lý.

2.2 Các công nghệ ứng dụng trong giải pháp eKYC

• OCR (Optical Character Recognition – Nhận diện ký tự quang học): OCR tự động quét và trích xuất dữ liệu từ các giấy tờ như CMND, hộ chiếu, giúp số hóa và giảm thiểu lỗi nhập liệu thủ công. Công nghệ này đẩy nhanh quy trình xử lý thông tin và hỗ trợ các tổ chức tài chính. Tuy nhiên, OCR gặp khó khăn khi xử lý các tài liệu có chất lượng kém hoặc chữ viết tay.
• Face Matching (Nhận diện khuôn mặt): Công nghệ nhận diện khuôn mặt sử dụng AI để so sánh khuôn mặt khách hàng với ảnh trên giấy tờ tùy thân, xác thực danh tính một cách chính xác. Nó giúp ngăn chặn gian lận bằng cách phân tích đặc điểm sinh trắc học. Tuy nhiên, chất lượng hình ảnh kém hoặc ánh sáng yếu có thể ảnh hưởng đến độ chính xác.
• Liveness Detection (Xác định thời gian thực): Liveness Detection xác định người dùng có thực sự đang tương tác với hệ thống, giúp ngăn chặn gian lận bằng ảnh hoặc video giả. Hệ thống yêu cầu các thao tác như nháy mắt để xác minh. Công nghệ này có thể gặp khó khăn trong điều kiện ánh sáng yếu hoặc với camera kém chất lượng.
• Fraud Detection (Phát hiện gian lận): Fraud Detection sử dụng AI để phân tích và phát hiện các giao dịch bất thường, giúp ngăn chặn rủi ro gian lận. Hệ thống liên tục giám sát hành vi để phát hiện dấu hiệu nghi ngờ. Tuy nhiên, nó cần thời gian để hệ thống học và cải thiện khả năng phát hiện.
• E-Signature (Chữ ký điện tử): Chữ ký điện tử cho phép khách hàng ký hợp đồng và tài liệu trực tuyến hợp pháp mà không cần giấy tờ vật lý. Công nghệ này bảo mật, tiện lợi và tiết kiệm thời gian. Tuy nhiên, khách hàng lớn tuổi hoặc không quen với công nghệ có thể gặp khó khăn khi sử dụng.

2.3 Giá trị chiến lược của AI eKYC trong tối ưu hóa ngân hàng số

Giải pháp AI eKYC mang lại nhiều lợi ích vượt trội, từ việc tối ưu hóa quy trình mở tài khoản và xác thực danh tính, cho đến giảm chi phí vận hành và nâng cao mức độ bảo mật. Đồng thời, nó còn giúp các ngân hàng đáp ứng tốt hơn các quy định pháp lý như chống rửa tiền (AML) và chống tài trợ khủng bố (CFT). Khả năng xác thực từ xa của eKYC cũng cải thiện trải nghiệm người dùng khi họ có thể hoàn tất quy trình từ xa, mang lại sự tiện lợi và hài lòng.

Ngoài ra, eKYC đã trở thành một công cụ thiết yếu trong lĩnh vực ngân hàng nhờ việc ứng dụng các biện pháp bảo mật tiên tiến như mã hóa dữ liệu, chứng thực hai yếu tố (Two-Factor Authentication – 2FA), mã (One-Time Password – OTP), và xác thực sinh trắc học. Những tính năng này không chỉ giúp giảm thời gian xử lý hồ sơ mà còn tăng cường khả năng phát hiện và ngăn chặn gian lận, bảo vệ thông tin khách hàng khỏi các hành vi truy cập trái phép, đảm bảo an toàn cho các giao dịch tài chính trực tuyến.

Trên thế giới, một trong những trường hợp điển hình áp dụng công nghệ eKYC thành công nhất không thể không kể đến Tatra Bank (Slovakia) – thành viên của Raiffeisen International AG. Ngân hàng này đã tạo ra bước đột phá với việc ứng dụng công nghệ AI eKYC, giúp tối ưu hóa toàn bộ quy trình mở tài khoản và duyệt vay.

Nhờ giải pháp này, thời gian mở tài khoản được rút ngắn xuống chỉ còn 2 phút, trong khi quy trình duyệt vay chỉ mất 7 phút. Điều này không chỉ nâng cao trải nghiệm khách hàng mà còn giúp ngân hàng giảm chi phí vận hành và đảm bảo an toàn thông tin một cách tối ưu.

Tại Việt Nam, các ngân hàng cũng bắt đầu chuyển mình theo xu hướng số hoá hiện đại. TPBank là một trong những ngân hàng đầu tiên áp dụng thành công giải pháp AI eKYC được cung cấp bởi FPT Smart Cloud – công ty thành viên thuộc tập đoàn FPT.

Sự hợp tác này đã giúp TPBank trở thành một trong những ngân hàng tiên phong trong chuyển đổi số tại Việt Nam và đạt được một số cải thiện quan trọng như:

• Tối ưu hóa quy trình mở tài khoản: Thời gian mở tài khoản giảm đáng kể từ vài ngày xuống chỉ còn 5 phút, giúp khách hàng dễ dàng truy cập vào các dịch vụ của TPBank mà không cần đến trực tiếp chi nhánh.
• Tiết kiệm chi phí vận hành: Giải pháp eKYC đã giúp TPBank giảm bớt các chi phí liên quan đến quy trình xác thực thủ công, bao gồm việc giảm nhân sự và chi phí xử lý giấy tờ.
• Tăng cường bảo mật: FPT AI eKYC giúp TPBank cải thiện khả năng phát hiện và ngăn chặn các hành vi gian lận thông qua công nghệ nhận diện khuôn mặt và xác minh sinh trắc học.
• Cải thiện trải nghiệm khách hàng: Khách hàng có thể mở tài khoản từ xa và hoàn thành quy trình xác thực trực tuyến chỉ với vài bước đơn giản, cải thiện đáng kể sự hài lòng của người dùng.

AI eKYC không chỉ là công cụ hiện đại giúp các ngân hàng tối ưu hóa quy trình xác thực danh tính mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tuân thủ các quy định pháp lý và bảo mật thông tin. Với khả năng giảm thiểu rủi ro, nâng cao hiệu quả vận hành và cải thiện trải nghiệm khách hàng, eKYC đang trở thành giải pháp không thể thiếu cho bất kỳ doanh nghiệp nào trong lĩnh vực ngân hàng.

Vì vậy, các doanh nghiệp hiện nay nên cân nhắc, quan tâm và triển khai AI eKYC để duy trì khả năng cạnh tranh, đồng thời đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng trong thời đại số hóa. Việc sớm triển khai giải pháp này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn đảm bảo sự phát triển bền vững trong tương lai.

References:

1. Global eKYC Market . 2024. FNF research. 
2. Innovatrics. (2024). Onboard New Customers in Just 2 Minutes – Innovatrics – Case Study. 
3. Javelin Strategy & Research. (2020). 2020 identity fraud study: The genesis of identity fraud crisis. Javelin Strategy & Research. 
4. TPBank. (2020). TPBank tiên phong phát triển toàn diện định danh điện tử (eKYC) trên app. 
5. Zion Market Research. (2020). e- KYC Market To Record Double-Digit Growth Over 2020-2026.