Vừa qua, tại Hà Nội, Hội thảo “Phát triển kinh tế số trong kỷ nguyên mới” do Báo Tài chính – Đầu tư tổ chức đã chính thức diễn ra, thu hút sự tham dự của các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia công nghệ, đại diện tổ chức quốc tế và cộng đồng doanh nghiệp. Trong khuôn khổ hội thảo, ông Vương Quân Ngọc – Giám đốc Tư vấn FPT Digital, Tập đoàn FPT, đã có phần chia sẻ nổi bật, phân tích vai trò then chốt của AI và mạng 5G trong việc thiết lập nền hạ tầng số, tái định hình cấu trúc kinh tế Việt Nam và thúc đẩy khả năng cạnh tranh quốc gia trong thập kỷ tới.
Việt Nam trước thời điểm bản lề của chuyển đổi kinh tế số
Năm 2025 được nhận định là năm bản lề, mở ra kỷ nguyên chuyển mình của Việt Nam từ nền kinh tế truyền thống sang kinh tế số, với mục tiêu đóng góp 30% GDP từ các ngành công nghệ số vào năm 2030. Trong bối cảnh đó, sự kết hợp giữa Trí tuệ nhân tạo (AI) và mạng 5G đang nổi lên như những “siêu hạ tầng”, trở thành động lực tăng trưởng và nền tảng đổi mới quốc gia.
Sự kết hợp mang tính nền tảng giữa 5G và AI đang định hình lại cấu trúc hạ tầng đổi mới của quốc gia – thúc đẩy các lĩnh vực chiến lược như sản xuất thông minh, y tế số, giáo dục số, tài chính – ngân hàng, cũng như mở rộng không gian sáng tạo trong logistics, thương mại điện tử và dịch vụ công.
Với chủ đề “Phát triển kinh tế số trong kỷ nguyên mới”, hội thảo được xem là bước tiếp theo trong chuỗi đối thoại chính sách về chuyển đổi số thường niên, nhằm đánh giá lại hành trình phát triển kinh tế số của Việt Nam, phân tích các động lực mới như AI, 5G, dữ liệu lớn, và nhận diện không gian phát triển mới cho doanh nghiệp trong giai đoạn 2025–2035. Sự kiện này tiếp nối chuỗi Hội thảo chuyển đổi số thường niên, đồng hành cùng nỗ lực kiến tạo nền tảng tăng trưởng mới cho nền kinh tế quốc dân.
Với sự góp mặt của đại diện các cơ quan hoạch định chính sách, tổ chức quốc tế, hiệp hội ngành nghề và cộng đồng doanh nghiệp trong và ngoài nước, hội thảo được kỳ vọng trở thành kênh đối thoại thực chất giữa Nhà nước và doanh nghiệp, thúc đẩy kết nối đầu tư – kinh doanh, đồng thời mang đến những gợi mở chiến lược và khuyến nghị chính sách thiết thực cho cộng đồng nhà đầu tư, cơ quan quản lý và các bên liên quan trong hệ sinh thái kinh tế số.
AI và 5G cần được xem là hạ tầng thiết yếu quốc gia
Tại phiên thảo luận, ông Vương Quân Ngọc đã nhấn mạnh rằng Việt Nam cần tái định nghĩa khái niệm “hạ tầng” trong kỷ nguyên mới. Không chỉ là đường sá, điện lưới hay viễn thông, AI, mạng 5G và dữ liệu số chính là nền tảng hạ tầng cốt lõi, quyết định khả năng cạnh tranh và tốc độ phát triển của nền kinh tế số.
“Chúng ta cần xem AI và 5G như hạ tầng chiến lược quốc gia, tương tự như hạ tầng giao thông ở thế kỷ trước. Đây là điều kiện tất yếu để Việt Nam bước vào kỷ nguyên đổi mới,” ông Ngọc nhận định. Ông cho biết FPT đã hợp tác chiến lược toàn diện với NVIDIA, dự kiến đầu tư 200 triệu USD để xây dựng AI Factory cung cấp nền tảng Điện toán đám mây phục vụ nghiên cứu phát triển AI và có chủ quyền tại Việt Nam. Song song đó, nhiều tập đoàn lớn tại Việt Nam như Viettel, VNPT cũng đã bắt đầu đẩy mạnh đầu tư vào hạ tầng số thế hệ mới, đặc biệt trong các lĩnh vực viễn thông, dữ liệu và bảo mật.
Ba trụ cột kiến tạo kinh tế số: Hạ tầng – Thể chế – Nhân lực
Theo ông Ngọc, hạ tầng số không chỉ bao gồm mạng lưới thiết bị hay máy chủ, mà cần được hiểu là một hệ sinh thái gồm mạng lưới truyền dẫn (5G), siêu máy tính, nền tảng AI, và kho dữ liệu mở có khả năng phục vụ thời gian thực cho các ngành sản xuất, giáo dục, y tế và tài chính. Tuy nhiên, hiện nay Việt Nam vẫn đang đối mặt với thách thức phân mảnh dữ liệu, thiếu chuẩn kết nối và thiếu năng lực lưu trữ phân tán. Ông đề xuất xây dựng khung tương tác dữ liệu thống nhất, áp dụng chuẩn siêu dữ liệu (metadata), phát triển Cổng Dữ liệu mở Quốc gia phiên bản 2.0 để tăng khả năng chia sẻ, tái sử dụng và thương mại hóa dữ liệu.
Đề cập đến khung pháp lý, ông Ngọc chia sẻ Việt Nam đang cập nhật Chiến lược quốc gia về AI cùng với việc chuẩn bị ban hành Luật AI đầu tiên, dự kiến công bố vào cuối năm nay. Đây sẽ là bước ngoặt thể chế quan trọng để đưa AI trở thành hạ tầng trí tuệ quốc gia, phục vụ người dân và thúc đẩy phát triển bền vững.
“Muốn kinh tế số phát triển bền vững, cần xây dựng được niềm tin số – nơi chính phủ, doanh nghiệp và người dân cùng tin tưởng lẫn nhau trong mọi giao dịch số,” ông khẳng định.
Bên cạnh hạ tầng và thể chế, ông Ngọc đặc biệt nhấn mạnh đến vấn đề thiếu hụt nhân lực chất lượng cao. Theo báo cáo từ Ngân hàng Thế giới, chỉ khoảng 11% lực lượng lao động dưới 40 tuổi tại Việt Nam hiện có kỹ năng số đáp ứng nhu cầu thị trường. Ông đề xuất đẩy mạnh các chương trình đào tạo thực chiến như AI4VN, xây dựng hệ sinh thái hợp tác giữa doanh nghiệp và trung tâm đổi mới sáng tạo (NIC), đồng thời thể chế hóa các vai trò mới như data steward, AI operator, cybersecurity analyst trong cả khu vực công và tư.
Trên góc độ phát triển doanh nghiệp, chuyên gia FPT Digital cho rằng Việt Nam cần khuyến khích các tập đoàn đầu ngành dẫn dắt hệ sinh thái mở, chia sẻ nền tảng API, dữ liệu và công nghệ cho SMEs và cộng đồng khởi nghiệp. Mô hình này đã được triển khai hiệu quả tại Singapore và Hàn Quốc. Lấy ví dụ thực tiễn, ông dẫn chứng FPT đang đầu tư mạnh vào các trung tâm AI, tiêu biểu như AI Factory và Trung tâm AI Bình Định – nơi ứng dụng AI vào y tế, tài chính, đô thị thông minh thông qua hợp tác công – tư.
Kết luận phần chia sẻ, ông Ngọc nhấn mạnh: “Việt Nam đang có một cơ hội lịch sử để vươn lên, nếu biết tận dụng hội tụ giữa công nghệ – chính sách – con người.” Từ việc đầu tư hạ tầng AI – 5G, xây dựng thể chế dữ liệu, luật AI, đến phát triển nguồn nhân lực số, đây chính là ba trụ cột để kinh tế Việt Nam bước vào giai đoạn tăng trưởng mới – bền vững, sáng tạo và có chủ quyền công nghệ.
