Vừa qua, Hội nghị Thượng đỉnh Đổi mới Sáng tạo (Vietnam Innovation Summit 2025 – VIS 2025) do Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM, Tạp chí Doanh Nhân Sài Gòn và InnoLab Asia phối hợp tổ chức đã chính thức diễn ra tại TP.HCM. Tại hội nghị, ông Vương Quân Ngọc – Giám đốc Tư vấn FPT Digital, Tập đoàn FPT, đã nhấn mạnh vai trò then chốt của việc thiết lập hạ tầng dữ liệu, thể chế số và nền tảng nhân lực nhằm thúc đẩy Việt Nam trở thành quốc gia đổi mới sáng tạo thuộc nhóm dẫn đầu khu vực trong giai đoạn 2025–2035.
Bước sang mùa tổ chức thứ tư, Vietnam Innovation Summit 2025 mang chủ đề “Building Bridges to Innovation and Growth”, thể hiện tinh thần kết nối, hợp tác và kiến tạo trong bối cảnh Việt Nam đang định hướng xây dựng nền kinh tế dựa trên tri thức, công nghệ và tính bền vững. Năm nay, sự kiện quy tụ hơn 3.000 đại biểu và 150 chuyên gia đến từ 30 quốc gia, bao gồm các lãnh đạo tập đoàn lớn, quỹ đầu tư toàn cầu, các startup đổi mới sáng tạo, nhà hoạch định chính sách cùng đại diện các tổ chức hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp và công nghệ.
Năm nay, VIS 2025 được thiết kế như một hệ sinh thái đa tầng – nơi các ý tưởng mới, công nghệ tiên phong và mô hình kinh doanh sáng tạo cùng hội tụ, tạo nên dòng chảy tri thức xuyên biên giới. Điểm nhấn của sự kiện là bốn không gian trải nghiệm chuyên biệt: Inno Stage – nơi thảo luận chiến lược và chính sách ở cấp cao; Beyond Stage – diễn đàn chuyên sâu theo từng lĩnh vực công nghệ như AI, Fintech, ESG hay Green Finance; Connect Stage – không gian triển lãm các giải pháp đổi mới từ tập đoàn, SMEs và trung tâm sáng tạo khu vực và Collab Stage – khu vực kết nối 1:1 giữa startup, doanh nghiệp, nhà đầu tư và đối tác quốc tế.
Hạ tầng, dữ liệu và thể chế – Ba trụ cột kiến tạo năng lực cạnh tranh số của Việt Nam
Việt Nam đang bước vào thời điểm vàng để chuyển mình trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo mới của châu Á. Với lực lượng lao động trẻ, được đào tạo bài bản và có khả năng thích ứng cao, Việt Nam đang sở hữu một nguồn nhân lực công nghệ đầy tiềm năng. Tốc độ đô thị hóa nhanh và chính sách thúc đẩy các ngành mũi nhọn như trí tuệ nhân tạo, bán dẫn, sản xuất thông minh và kinh tế số đang tạo ra nền tảng hấp dẫn cho các nhà đầu tư toàn cầu. Tuy nhiên, để chuyển hóa những lợi thế hiện có thành năng lực cạnh tranh bền vững trong dài hạn, Việt Nam cần một chiến lược đổi mới sáng tạo có hệ thống, mang tính đồng bộ và khả thi ở cấp quốc gia.
Tại phiên thảo luận chiến lược của Vietnam Innovation Summit 2025, ông Vương Quân Ngọc đã chia sẻ về các trụ cột để Việt Nam hiện thực hóa mục tiêu lọt vào Top 30 toàn cầu về đổi mới sáng tạo trong 10 năm tới. Theo ông, đổi mới không chỉ là khẩu hiệu hay chiến lược trên giấy, mà phải đi kèm hành động thực tế, được đo lường thông qua tăng trưởng năng suất, hiệu quả quản trị và kết quả kinh tế xã hội cụ thể. Để đạt được điều này, Việt Nam cần xây dựng một khung kiến trúc số quốc gia đồng bộ, trong đó dữ liệu, công nghệ, tài chính, nhân lực và trách nhiệm môi trường cùng vận hành trong một thể chế thống nhất.
Kiến tạo hệ sinh thái đổi mới: Từ khung dữ liệu quốc gia đến nguồn lực số và liên minh công – tư
Nền kinh tế số Việt Nam đã ghi nhận quy mô 45 tỷ USD trong năm 2023 và có thể đạt mốc 200 tỷ USD vào năm 2030 nếu hạ tầng được mở rộng đúng nhịp. Tuy nhiên, khoảng cách hiện tại với các quốc gia dẫn đầu như Singapore hay Thái Lan vẫn còn đáng kể, đặc biệt ở các chỉ số liên quan đến định vị dữ liệu, độ trễ và khả năng tích hợp hạ tầng số phục vụ các ngành ứng dụng như AI và Fintech. Trong bối cảnh đó, việc triển khai nhanh chóng mạng 5G, phát triển nền tảng điện toán đám mây quốc gia và xây dựng các trung tâm dữ liệu vùng trở thành yếu tố then chốt, quyết định năng lực cạnh tranh công nghệ của Việt Nam trong giai đoạn tiếp theo.
Một trong những điểm nhấn quan trọng khác được ông Ngọc đề cập là sự cấp thiết của việc thiết lập khung quản trị dữ liệu và trí tuệ nhân tạo (AI) ở tầm quốc gia. Thực tế hiện nay cho thấy dữ liệu tại Việt Nam đang bị phân mảnh nghiêm trọng, các kho dữ liệu giữa các bộ, ngành và địa phương chưa đồng bộ, dẫn đến sự thiếu liên thông và trùng lặp. Mặc dù đã có những nền tảng dữ liệu quan trọng như Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư hay nền tảng định danh điện tử VNeID, song các hệ thống này vẫn chưa được tích hợp đầy đủ với hệ sinh thái tài chính – ngân hàng và thương mại điện tử để cung cấp dịch vụ theo thời gian thực. Từ đó, chuyên gia FPT Digital đề xuất xây dựng khung tương tác dữ liệu thống nhất, áp dụng chuẩn siêu dữ liệu (metadata standards) và triển khai Cổng Dữ liệu Mở Quốc gia phiên bản 2.0 nhằm tạo nền tảng cho việc chia sẻ, tái sử dụng và thương mại hóa dữ liệu một cách hiệu quả.
Bên cạnh hạ tầng, bài toán nhân lực cũng được đặc biệt nhấn mạnh. Dù Việt Nam có đến 70% lực lượng lao động dưới 40 tuổi, theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới (2024), chỉ 11% trong số đó có kỹ năng số đạt yêu cầu thị trường. Thách thức hiện tại nằm ở việc chuyển dịch từ kiến thức CNTT cơ bản sang năng lực sử dụng AI, phân tích dữ liệu và vận hành số. Chuyên gia FPT Digital đề xuất cần mở rộng quy mô các chương trình như AI4VN, tăng cường hợp tác giữa doanh nghiệp và Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia (NIC), đồng thời thể chế hóa các vai trò như “người quản trị dữ liệu” trong cả khu vực công và tư nhân để đảm bảo chất lượng, đạo đức và tính trách nhiệm trong khai thác dữ liệu.
Từ nay đến năm 2030, kinh tế số Việt Nam cần đóng góp từ 25–30% vào GDP quốc gia, tỷ lệ số hóa doanh nghiệp đạt trên 70% và năng suất lao động tăng từ 7–9% mỗi năm. Ở góc độ hợp tác thể chế, Việt Nam cần chuyển đổi từ mô hình đối tác công – tư truyền thống (PPP) sang mô hình đổi mới công – tư (PPIP), với tư duy đồng sáng tạo, chia sẻ nguồn lực và đồng hành dài hạn giữa chính phủ, doanh nghiệp và hệ sinh thái khởi nghiệp. Ông cũng nhấn mạnh vai trò trung tâm của các doanh nghiệp đầu ngành trong việc dẫn dắt mô hình “platform-leadership” – tạo nền tảng mở, chia sẻ API, dữ liệu và quỹ đầu tư để cùng phát triển sản phẩm số với SMEs và cộng đồng học thuật. Đây là cách tiếp cận đã được triển khai hiệu quả tại Singapore (IMDA) hay Hàn Quốc (AI Innovation Cluster).
Đồng thời, ông Ngọc đã dẫn chứng mô hình FPT như một ví dụ thực tiễn về hành trình trưởng thành số. Năm 2024, doanh thu toàn cầu từ dịch vụ công nghệ thông tin của FPT đạt hơn 62.800 tỷ đồng, trong đó riêng doanh thu từ dịch vụ chuyển đổi số tăng 37% so với cùng kỳ, đạt 14.263 tỷ đồng. FPT đang đầu tư mạnh mẽ vào các nền tảng AI, bao gồm dự án AI Factory trị giá 200 triệu USD với hệ thống siêu máy tính nằm trong Top 500 thế giới, và Trung tâm AI Bình Định với vốn đầu tư 173 triệu USD – mô hình hợp tác công–tư tiêu biểu trong phát triển AI cho đô thị thông minh, tài chính và y tế.
Từ các khuyến nghị chiến lược đến minh chứng thực tế, bài trình bày của chuyên gia FPT Digital đã nhấn mạnh rõ nét rằng: kiến tạo hạ tầng số, thiết lập khung thể chế dữ liệu và xây dựng năng lực nhân lực chính là ba trụ cột không thể thiếu để Việt Nam vững vàng bước vào kỷ nguyên đổi mới sáng tạo. Trong hành trình này, Vietnam Innovation Summit 2025 đang dần trở thành diễn đàn về hạ tầng tri thức – nơi chính sách, công nghệ và doanh nghiệp hội tụ, kiến tạo cầu nối cho một tương lai tăng trưởng dựa trên đổi mới thực chất và bền vững.
