Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục: cơ hội và tiềm năng phát triển với AI tại Việt Nam

Tại Việt Nam, xu hướng ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục đang ngày càng phát triển mạnh mẽ, mở ra những cơ hội to lớn để nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập, đồng thời đặt ra không ít thách thức đối với ngành trong việc thích nghi và triển khai hiệu quả các công nghệ mới.

1. Tổng quan về trí tuệ nhân tạo trong giáo dục

Trí tuệ nhân tạo trong giáo dục là việc sử dụng các thuật toán AI để tăng tự động hóa, cá nhân hóa và tối ưu hóa quá trình học tập. AI có khả năng hỗ trợ giáo viên trong việc lên kế hoạch giảng dạy, phân tích dữ liệu hành vi học sinh, và cá nhân hóa nội dung học tập dựa trên năng lực của từng người.

Nghiên cứu từ các trường đại học hàng đầu như Harvard, MIT và Wharton chỉ ra rằng việc sử dụng AI giúp người dùng hoàn thành công việc nhiều hơn (+12,2%), nhanh hơn (+25,1%) và với chất lượng cao hơn (+40%).⁽²⁾

Nhiều nền tảng học trực tuyến như Coursera và EdX đã tích hợp AI để cung cấp các khóa học cá nhân hóa và phản hồi ngay lập tức cho người học. Tại Trung Quốc, nền tảng học trực tuyến VIPKid sử dụng AI để đánh giá kỹ năng ngôn ngữ của học sinh, nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy. Những ứng dụng này là minh chứng cho tiềm năng của AI trong việc cải thiện chất lượng giáo dục và trải nghiệm học tập trên toàn cầu.

2. Ứng dụng của trí tuệ nhân tạo trong giáo dục

Trong bối cảnh giáo dục không ngừng đổi mới, việc ứng dụng AI đang mở ra những cơ hội to lớn cho các tổ chức giáo dục trên toàn thế giới. Từ việc cá nhân hóa lộ trình học tập đến tối ưu hóa quản lý giảng dạy, AI đang thay đổi cách chúng ta tiếp cận và thực hiện giáo dục.

2.1. Trên toàn cầu

• Cá nhân hóa việc học: AI có thể tự động đánh giá năng lực của từng học sinh và đề xuất lộ trình học phù hợp.
• Hệ thống học trực tuyến: Nhiều nền tảng như Khan Academy hay Coursera đang tích hợp AI để cung cấp phản hồi tức thời cho người học.
• Tính toàn cầu của AI: Tại châu Âu, các quốc gia như Pháp và Đức đã đầu tư lớn vào các nền tảng AI trong giáo dục, như hệ thống bài học tự động Ada. Còn ở châu Á, Nhật Bản đang tiên phong trong việc sử dụng robot và AI như Pepper để hỗ trợ giáo dục tại các trường học.

Carnegie Learning: Công ty này phát triển các chương trình toán học sử dụng AI để cung cấp hướng dẫn cá nhân hóa. Hệ thống theo dõi tiến bộ của học sinh, xác định các khái niệm mà họ gặp khó khăn và cung cấp các bài tập bổ sung để củng cố kiến thức. Nghiên cứu cho thấy học sinh sử dụng Carnegie Learning có kết quả tốt hơn so với phương pháp giảng dạy truyền thống.⁽³⁾

Third Space Learning: Tổ chức này cung cấp dịch vụ gia sư toán trực tuyến cho học sinh tiểu học tại Vương quốc Anh. AI được sử dụng để phân tích dữ liệu học tập và ghép nối học sinh với gia sư phù hợp nhất, đồng thời điều chỉnh nội dung giảng dạy theo nhu cầu cá nhân, giúp nâng cao kết quả học tập.⁽³⁾

2.2. Tại Việt Nam

• Các dự án ứng dụng AI: Việt Nam đang đầu tư mạnh mẽ trong việc triển khai AI vào giáo dục. Một ví dụ nổi bật là hệ thống VioEdu, được phát triển bởi FPT, cung cấp các bài giảng cá nhân hóa dựa trên năng lực học sinh. Ngoài ra, nền tảng học trực tuyến OLM đang sử dụng AI để tự động đánh giá và đưa ra lộ trình học tập tối ưu cho từng học sinh.

VioEdu⁽⁴⁾

VioEdu có khả năng tạo ra hàng trăm nghìn lộ trình học tập và luyện thi khác nhau, phù hợp với từng học sinh. Dựa trên câu trả lời và kết quả học tập, hệ thống sẽ chấm điểm, đo lường mức độ hiểu bài của từng môn, từ đó đưa ra một “bản đồ năng lực” riêng, chỉ rõ điểm mạnh và những kiến thức còn yếu cần cải thiện. Điều này giúp học sinh tập trung vào các kiến thức trọng tâm, tránh học lan man và tiết kiệm thời gian.

Ngoài ra, VioEdu còn tích hợp các tính năng như đánh giá bài tập tự động, cung cấp phản hồi ngay lập tức, hỗ trợ giáo viên trong việc theo dõi tiến độ học tập của học sinh, và điều chỉnh phương pháp giảng dạy phù hợp. Việc áp dụng AI trong VioEdu đã góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, mang lại trải nghiệm học tập hiệu quả và thú vị cho học sinh Việt Nam.

• Chính sách hỗ trợ từ chính phủ: Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành kế hoạch chuyển đổi số trong giáo dục giai đoạn 2021-2025, khuyến khích ứng dụng AI trong giảng dạy và học tập. Chính phủ cũng đã tổ chức nhiều hội thảo và chương trình nhằm nâng cao nhận thức về tiềm năng của trí tuệ nhân tạo trong giáo dục.
• Sáng kiến từ doanh nghiệp: Nhiều công ty công nghệ lớn như FPT, Viettel, và CMC đang hợp tác với các trường học để triển khai các giải pháp AI, chẳng hạn như hệ thống quản lý học tập thông minh và trợ lý ảo hỗ trợ giáo viên.

3. Tiềm năng phát triển AI trong giáo dục

Tiềm năng của AI trong giáo dục không chỉ dừng lại ở những lợi ích trước mắt. Khi công nghệ này ngày càng phát triển, nó có thể tạo nên những thay đổi căn bản trong hệ thống giáo dục toàn cầu, giúp giải quyết các thách thức hiện tại và nâng cao chất lượng học tập một cách bền vững. Theo một báo cáo:⁽⁵⁾

• Khoảng hai phần năm (44%) trẻ em tích cực sử dụng AI tạo sinh, với hơn một nửa (54%) sử dụng nó cho việc học tập hoặc làm bài tập về nhà.
• Ba trong số năm giáo viên (60%) cho biết họ đã tích hợp AI vào các hoạt động giảng dạy hàng ngày.
• Công cụ AI phổ biến nhất được sử dụng trong giáo dục bởi giáo viên là các trò chơi giáo dục tích hợp AI, được hơn một nửa (51%) giáo viên sử dụng.
• Hơn một nửa (53%) sinh viên trong giáo dục đại học sử dụng AI để tạo ra tài liệu cho các bài tập mà họ sẽ được chấm điểm.
• Khoảng một nửa (51%) giáo viên cảm thấy rằng việc sử dụng AI trong giáo dục sẽ mang lại tác động tích cực, so với chỉ hơn một phần năm (21%) có ý kiến tiêu cực.
• Hơn một phần ba (34%) học sinh cảm thấy AI là một điều tốt cho giáo dục, so với một phần năm (20%) cho rằng AI là tiêu cực.

4. Thách thức và giải pháp khi ứng dụng AI trong giáo dục

Mặc dù AI mang lại nhiều tiềm năng lớn lao, nhưng việc triển khai công nghệ này trong giáo dục vẫn đối mặt với không ít thách thức. Để tận dụng hiệu quả AI, các tổ chức giáo dục cần có cách tiếp cận toàn diện, kết hợp giữa đầu tư công nghệ và đào tạo con người.

Thách thức:

• Chi phí đầu tư cao: Việc triển khai AI yêu cầu hạ tầng công nghệ phức tạp và chi phí ban đầu đáng kể.
• Bảo mật dữ liệu: AI thu thập và phân tích lượng lớn dữ liệu học sinh, tạo ra nguy cơ lộ dữ liệu hoặc xâm phạm quyền riêng tư.
• Thiếu kiến thức và kỹ năng: Nhiều giáo viên và nhân viên trong ngành chưa được đào tạo đầy đủ về AI.

Giải pháp:

• Tăng cường đào tạo: Tổ chức các khoá đào tạo chuyên sâu về AI cho giáo viên, nhấn mạnh vào việc sử dụng công cụ và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục
• Xây dựng hạ tầng an ninh dữ liệu: Phát triển các giải pháp bảo mật mạnh mẽ, tuân thủ các quy định về bảo vệ quyền riêng tư dữ liệu học sinh như GDPR.
• Hỗ trợ tài chính: Khuyến khích các chính phủ hỗ trợ tài chính cho các dự án AI trong giáo dục thông qua quá trình đấu tư công.

5. Vai trò của trí tuệ nhân tạo trong giáo dục tương lai

Trí tuệ nhân tạo không chỉ tạo ra một cuộc cách mạng trong giảng dạy, mà còn định hình lại tương lai giáo dục toàn cầu. Với khả năng phân tích dữ liệu mạnh mẽ, AI có thể tạo ra các chương trình học được cá nhân hóa hoàn toàn, dựa trên nhu cầu, sở thích, và tốc độ học tập của từng học sinh. Ví dụ, một học sinh có năng khiếu về toán học nhưng gặp khó khăn trong ngôn ngữ sẽ được đề xuất các bài học và phương pháp phù hợp để cải thiện kỹ năng yếu kém mà không làm gián đoạn tiến trình học chung.

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang mở ra nhiều tiềm năng trong lĩnh vực giáo dục, mang lại những lợi ích đáng kể:

• Hiệu quả lâu dài: Việc ứng dụng AI trong giáo dục có thể giúp giảm chi phí đào tạo, cho phép các tổ chức giáo dục tiết kiệm ngân sách và đầu tư vào các hoạt động học tập khác có tác động cao hơn.
• Tăng năng suất học tập: AI cung cấp phản hồi tức thời, cho phép học sinh khắc phục nhược điểm ngay lập tức thay vì chờ đến các bài thi hoặc bài đánh giá cuối kỳ. Việc này đã giúp tăng tỷ lệ học sinh đạt điểm cao trong các môn STEM.
• Giám sát và đánh giá tự động: AI hỗ trợ giáo viên trong việc giám sát tiến độ học tập, cung cấp báo cáo chi tiết giúp tối ưu hóa phương pháp giảng dạy dựa trên nhu cầu thực tế.

AI cũng sẽ hỗ trợ giáo viên đưa ra các chiến lược giảng dạy hiệu quả hơn thông qua việc cung cấp dữ liệu chi tiết về hiệu quả học tập của học sinh.

AI trong giáo dục không chỉ là xu hướng mà còn là đòn bẩy cho phát triển kinh tế và nâng cao năng lực con người. Đối với các doanh nghiệp và tổ chức, đây là thời điểm để bắt đầu đầu tư nghiêm túc vào AI, nhất là trong giáo dục. Để biến xu hướng thành thực tế, hãy cùng FPT Digital xây dựng những bước đi đáng tin cậy trên hành trình chuyển đổi số trong giáo dục.

References:

1. Grand View Research. (n.d.). Artificial intelligence (AI) in education market size, share & trends analysis report.
2. RMIT University. (2024, January). RMIT tiên phong đổi mới giáo dục đại học trong kỷ nguyên AI.
3. Web3 O’Clock. (n.d.). AI in education: Innovations and opportunities
4. FPT Information System. (n.d.). Toàn cảnh AI trong ngành giáo dục.
5. AIPRM. (n.d.). AI in education: Statistics and trends.