Chiến lược Chuyển đổi số trong một doanh nghiệp thường được tập trung vào một trong ba định hướng chính bao gồm tối ưu hoạt động, tăng cường trải nghiệm khách hàng và tạo lập mô hình kinh doanh mới. Trong đó, định hướng tạo lập mô hình kinh doanh mới có thể mang lại nhiều thay đổi mang tính đột phá cho doanh nghiệp. Cùng tìm hiểu về các định hướng chuyển đổi số và cụ thể về tạo lập mô hình kinh doanh mới trong bài viết dưới đây.
1. Hiểu rõ chuyển đổi số mô hình kinh doanh là gì?
Chuyển đổi số tạo lập mô hình kinh doanh mới là một trong 3 định hướng Chuyển đổi số chính của doanh nghiệp, bao gồm:
- Định hướng tối ưu hoạt động: Định hướng doanh nghiệp áp dụng công nghệ số trong các hoạt động quản trị vận hành nhằm tối ưu hóa quy trình, giảm chi phí hoạt động. Qua đó nâng cao hiệu quả, tăng doanh thu, duy trì tính cạnh tranh và từng bước cải thiện sự hài lòng của nhân viên.
- Định hướng tăng cường trải nghiệm khách hàng: Định hướng nhằm giúp doanh nghiệp tìm kiếm và tạo lập/tăng cường mức độ gắn bó với khách hàng. Để làm được những điều này, doanh nghiệp cần xác định đúng khách hàng, ứng dụng các công nghệ mới nhằm nâng cao trải nghiệm, cải thiện lòng trung thành của khách hàng. Từ đó đảm bảo tính bền vững cho doanh nghiệp.
- Định hướng tạo lập mô hình kinh doanh mới: Định hướng doanh nghiệp ứng dụng công nghệ số nhằm thay đổi cách thức một hoặc một số hoạt động từ thủ công truyền thống sang cách thức hoàn toàn mới trên môi trường số. Qua đó tạo lập mô hình kinh doanh mới, cung cấp các trải nghiệm tiện dụng hơn cho khách hàng và thu được những luồng doanh thu mới.
Trong đó, việc chuyển đổi tạo lập mô hình kinh doanh mới có thể coi là giai đoạn sau của Chuyển đổi số, khi doanh nghiệp có thể phân tích và tận dụng dữ liệu phát sinh, tạo ra các mô hình kinh doanh mang tính đột phá, làm thay đổi hành vi tiêu dùng từ đó mang lại các nguồn doanh thu mới.
Lấy ví dụ:
Ví dụ nổi bật cho định hướng tạo lập mô hình kinh doanh mới có thể thấy trong các mô hình gọi xe công nghệ như Grab, Uber.
Trước khi có mạng gọi xe công nghệ, khách hàng vẫn có thể thực hiện được thao tác đặt xe thông qua tổng đài, tuy nhiên gặp nhiều bất cập như bị động, tốn thời gian chờ đợi, giá cước không rõ ràng… Mô hình kinh doanh gọi xe công nghệ thông qua ứng dụng làm thay đổi hoàn toàn cách thức tương tác, mang lại trải nghiệm đi xe mới mẻ cho khách hàng, nhanh hơn, tiện hơn với chi phí hợp lý hơn.
Một số dẫn chứng khác thường thấy trong các mô hình kinh doanh mới được tạo lập:
- Chuyển đổi mô hình kinh doanh thông qua việc chuyển đổi kênh bán hàng truyền thống sang bán hàng trực tuyến, tiến tới các mô hình thương mại trực tuyến có độ kết nối với khách hàng cao hơn như bán hàng đa kênh (omni channel), bán hàng kết hợp truyền thống và trực tuyến (O2O)
- Áp dụng công nghệ số vào hoạt động chăm sóc khách hàng nhằm nâng cao trải nghiệm tương tác, tạo sự thuận tiện và nhanh chóng giải đáp/tìm kiếm thông tin cho khách hàng thông qua áp dụng chatbot,AI trả lời tự động
- Áp dụng các công nghệ thanh toán thông minh/mở tài khoản thông minh… giúp khách hàng có thể thực hiện tất cả các thao tác sử dụng dịch vụ/mua sắm hàng hóa tại nhà thông qua ứng dụng di động có kết nối mạng.
- Chuyển đổi việc phân phối hàng hóa từ các cửa hàng truyền thống sang sử dụng các sàn thương mại điện tử bán lẻ chuyên nghiệp và hiện đại như Tiki, Shopee, Lazada tiến tới các sàn quốc tế như Amazon, Ebay, Alibaba…
2. Tầm quan trọng của chuyển đổi số mô hình kinh doanh
Chuyển đổi số mô hình kinh doanh là bước chuyển mình cao nhất của một doanh nghiệp, có thể giúp tạo ra các thay đổi đột phá trong hoạt động. Đây cũng là yếu tố giúp các doanh nghiệp tồn tại được trong kỷ nguyên công nghệ số, hạn chế nguy cơ bị đào thải. Chuyển đổi số mô hình kinh doanh cũng đồng thời mang lại nhiều lợi ích cho các doanh nghiệp như:
- Tạo ra lợi thế dẫn đầu, nhất là trong thời kỳ các doanh nghiệp cạnh tranh nhau thông qua ứng dụng các công nghệ số mới nhất tạo ra giá trị đột phá so với cách thức truyền thống.
- Gia tăng trải nghiệm khách hàng nhờ việc ứng dụng công nghệ nhằm tăng cường sự thuận tiện, nhanh chóng và trải nghiệm liền mạch cho khách hàng. Điều này là cần thiết nhằm tăng sức cạnh tranh trong thời đại khách hàng càng ngày càng ưa thích và có xu hướng lựa chọn các sản phẩm/dịch vụ có thao tác đơn giản nhất trên ứng dụng di động và lưu trữ được các hoạt động lịch sử của họ.
- Dễ dàng tiếp cận khách hàng ở nhiều khu vực địa lý khác nhau: Các mô hình kinh doanh mới thường được xây dựng và thực hiện các tương tác trên môi trường số, do vậy không gặp các rào cản về địa lý như các mô hình truyền thống. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể dễ dàng tiếp cận khách hàng ở nhiều khu vực địa lý khác nhau, gia tăng các cơ hội bán hàng tiến tới tăng doanh thu và lợi nhuận.
3. Một số ví dụ về chuyển đổi số mô hình kinh doanh
Việc chuyển đổi số mô hình kinh doanh đã được các doanh nghiệp lớn trên thế giới áp dụng từ lâu, mang lại sự đột phá và dẫn đầu ngành trong một số lĩnh vực cho một số doanh nghiệp, thể hiện qua một số ví dụ sau:
3.1. Ví dụ 1 – IKEA và mô hình kinh doanh đa kênh
IKEA hiện là công ty nội thất lớn nhất thế giới, có thể coi là một ví dụ về doanh nghiệp chuyển đổi mô hình kinh doanh sang các kênh kỹ thuật số. Trước đây IKEA có hơn 300 cửa hàng tại 41 quốc gia, tập trung vào trải nghiệm thực tế của khách hàng.
Sau nhiều thập kỷ trung thành với mô hình kinh doanh này, gần đây IKEA đã ra mắt cửa hàng mua sắm trực tuyến. Đây được coi là một thay đổi “chưa từng có” tại IKEA, nhằm chuyển đổi từ mô hình kinh doanh các cửa hàng lớn tại các khu vực ngoại ô sang hình thức gắn kết và gần gũi hơn với khách hàng thông qua các cửa hàng trực tuyến, tiến tới mở một số cửa hàng nhỏ trong nội đô.
Điều này là cần thiết nhằm kéo lại năng lực cạnh tranh cho IKEA, vốn đang dần kém hấp dẫn so với các đối thủ trên không gian mạng như Amazon hay Alibaba… Hoạt động chuyển đổi này giúp IKEA cung cấp trải nghiệm liền mạch cho khách hàng trên toàn chuỗi giá trị, tăng thêm các lựa chọn mua hàng từ đó đáp ứng nhu cầu đa dạng và mang lại sự chủ động và thích thú cho khách hàng sử dụng dịch vụ, sản phẩm của IKEA.
3.2. Ví dụ 2 – Hệ sinh thái thương mại Square, Inc
Square có xuất thân từ một cổng thanh toán POS, khởi đầu là một công ty B2B – làm cổng thanh toán cho merchants. Tuy nhiên, sau này theo dòng chuyển đổi số, Square bắt đầu áp dụng công nghệ hiện đại cho mô hình kinh doanh. Kết quả Square đã có thể phát triển được một sản phẩm B2C cực kỳ thành công về mobile wallet mang tên Cash App – ứng dụng cho phép người dùng chuyển tiền cho nhau bằng ứng dụng điện thoại di động.
Với rất nhiều lợi ích mang lại như thuận lợi, phí sử dụng thấp, cho phép đầu tư ngay trên ứng dụng… Cash App giúp người dùng thay đổi cách thức giao dịch truyền thống và rời rạc sang mô hình mới tập trung hơn, thuận tiện hơn. Vì vậy Cash App ngày càng được nhiều người dùng ưa chuộng và trở nên phổ biến. Việc chuyển đổi mô hình kinh doanh này giúp Square sở hữu cả hai đầu của một giao dịch, tạo tiền để dữ liệu để Square xây dựng các dịch vụ bổ sung sau này.
Không chỉ dừng ở đó, gần đây Square đã tiến hành thành công phi vụ mua AfterPay – một trong những công ty BNPL lớn nhất hiện nay. Với thương vụ này, Square đã tạo tiền đề cho công cụ kết nối hai đầu giao dịch. Qua đó Square trở thành ứng cử viên nặng ký cho ngôi vị cổng thanh toán lớn nhất nước Mỹ.
3.3. Ví dụ 3 – Haier – Mở đường cho ngành công nghiệp thiết bị nhà thông minh:
Haier là một trong những thương hiệu hệ sinh thái IoT có giá trị nhất trên thế giới (theo BrandZ Global Top 100 Brand 2019). Từ một nhà cung cấp thiết bị nhà ở truyền thống, Haier đã có những thay đổi đáng kể nhằm chuyển đổi từ một công ty thiết bị gia dụng thành thương hiệu sản xuất và cung ứng hệ sinh thái internet vạn vật (IoT) lớn nhất trên toàn cầu.
Có được điều này bởi Haier đã định hướng tạo lập mô hình kinh doanh mới mang internet vào mọi thứ. Thay đổi tạo ra một lối sống tiện nghi cho con người nhờ ứng dụng các giải pháp thông minh trong cuộc sống.
Ví dụ như khi nói đến quần áo, sản phẩm chăm sóc quần áo của Haier không những quản lý quá trình giặt ủi mà còn giám sát vòng đời sử dụng, cách thức giữ quần áo bền, tạo kiểu và mua sắm… nhờ sự kết hợp giữa công nghệ trí tuệ nhân tạo AI và kết quả phân tích dữ liệu lớn. Qua đó, Haier từng bước trở thành đơn vị dẫn đầu cuộc cách mạng về nhà thông minh trên thế giới.
3.4. Ví dụ 4 – Hệ sinh thái điều hành Amazon
Amazon được thành lập bởi Jeff Bezos vào ngày 5/7/1994 tại Bellevue, Washington, Hoa Kỳ. Ngay từ khi khởi đầu, Amazon đã là công ty định hướng kinh doanh trực tuyến với các sản phẩm sách, và sau này mở rộng ra các sản phẩm đĩa nhạc, đồ điện tử…
Có thể nói, ngay tại thời điểm ra mắt thì mô hình của Amazon đã là mô hình kinh doanh mới so với cách thức kinh doanh bán hàng truyền thống. Hiện Amazon đang là nhà bán lẻ với giá trị nhất Hoa Kỳ, nền tảng bán hàng online lớn nhất thế giới, nhà cung cấp dịch vụ điện toán đám mây với thị phần lớn nhất toàn cầu.
Các ví dụ nêu trên về các “ông lớn” dẫn đầu một số ngành đều có đặc điểm chung là tiên phong trong việc áp dụng công nghệ nhằm tạo lập các mô hình kinh doanh mới trong ngành của mình. Qua đó cung cấp các trải nghiệm tốt hơn cho khách hàng và thu lại các thành công xứng đáng.
Để tìm hiểu rõ hơn về các cơ hội khả thi và cách thức chuyển đổi số mô hình kinh doanh, doanh nghiệp có thể nhờ đến sự trợ giúp của đơn vị tư vấn với các hiểu biết chuyên sâu nhằm rút ngắn thời gian tìm hiểu và áp dụng.
