Giảm phát thải CO2 là gì? Chứng chỉ Giảm phát thải là gì ?

1. Giảm Phát Thải CO2 là gì?

Giảm phát thải CO2 là gì, nó được định nghĩa là giảm thiểu lượng khí thải CO2 từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch do hoạt động của con người gây ra. Quá trình được thực hiện ở cả phía cầu cũng như phía cung thông qua việc cải thiện hiệu quả, giảm mức tiêu thụ năng lượng, sử dụng một số công nghệ năng lượng thay thế và sử dụng ít carbon chuyển sang những năng lượng thân thiện với môi trường hơn.⁽¹⁾

Tác động của CO2 đến môi trường là gì:

• Tăng cường hiệu ứng nhà kính, biến đổi khí hậu:

Khi lượng CO2 trong khí quyển tăng, nó tạo ra hiệu ứng nhà kính, khiến nhiệt độ toàn cầu tăng. Điều này dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng như biến đổi khí hậu, tan băng, mực nước biển dâng cao, và thay đổi hệ sinh thái. Các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão lũ, hạn hán cũng trở nên thường xuyên và nghiêm trọng hơn.⁽²⁾

• Tác động xấu đến môi trường biển:

Bằng cách hấp thụ carbon dioxide (CO2) từ khí quyển, đại dương làm chậm quá trình biến đổi khí hậu toàn cầu. Nhưng khi bị nước biển hấp thụ, khí nhà kính sẽ gây ra các phản ứng hóa học, khiến đại dương trở nên có tính axit hơn.

Axit hóa và sự nóng lên của đại dương ảnh hưởng đến các sinh vật biển, đặc biệt là những loài có vỏ hoặc bộ xương làm từ calcium carbonate, như san hô, động vật thân mềm và một số loài sinh vật phù du. Điều này có thể làm rối loạn mạng lưới thức ăn biển và đa dạng sinh học.⁽³⁾

• Rối loạn hệ sinh thái:

Điều kiện khí hậu thay đổi buộc nhiều loài phải di chuyển đến khu vực mới, thay đổi hệ sinh thái và có thể dẫn đến mất đa dạng sinh học. Một số loài có thể không thể thích nghi hoặc di chuyển, dẫn đến tuyệt chủng. Đồng thời, thời gian của các sự kiện tự nhiên như ra hoa, di cư và sinh sản bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu. Những thay đổi này có thể làm rối loạn các mối quan hệ sinh thái và mạng lưới thức ăn.

• Tác động đến sức khoẻ con người:

Nồng độ CO2 cao có thể góp phần vào chất lượng không khí kém, làm trầm trọng thêm các bệnh về hô hấp như hen suyễn và các bệnh về phổi khác. Ngoài ra, nhiệt độ tăng có thể dẫn đến mức ozone mặt đất cao hơn, một chất gây ô nhiễm không khí có hại.

2. Chứng chỉ giảm phát thải là gì?

Chứng chỉ giảm phát thải là gì, theo Ban thư ký Biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc quy định được viết tắt là CERS (Certified Emissions Reduction), là chứng chỉ giảm phát thải khí nhà kính. Chứng chỉ này được coi như một loại hàng hóa đặc biệt có thể trao đổi, mua bán giữa các quốc gia hoặc doanh nghiệp.⁽⁴⁾

Những đơn vị đủ điều kiện sở hữu chứng chỉ phát thải khí nhà kính có quyền trao đổi và bán lại chứng chỉ cho những đơn vị hay quốc gia có nhu cầu sử dụng với nguyên tắc thuận mua vừa bán. Các đơn vị bán có quyền nhận lợi nhuận từ việc trao đổi và buôn bán chứng chỉ này để tăng thu nhập và đơn vị mua sẽ giảm tránh được các lệnh phạt khi phát thải CO2 quá quy định cho phép

2.1. Khái niệm về tín chỉ Carbon:

Tín chỉ Carbon là chứng nhận để giao dịch thương mại và thể hiện quyền phát thải lượng khí nhà kính, cụ thể là khí CO2. Nó đại diện cho quyền phát thải một tấn CO2 hoặc một lượng khí nhà kính khác tương đương với 1 tấn CO2 (CO2e) vào bầu khí quyển.

Tín chỉ Carbon là giấy phép hoặc chứng chỉ có thể mua bán, cung cấp cho người nắm giữ tín chỉ quyền phát thải một tấn carbon dioxide hoặc tương đương với một loại khí nhà kính khác. Mục tiêu chính của việc tạo ra tín chỉ carbon là giảm lượng khí thải carbon dioxide và các loại khí nhà kính khác từ các hoạt động công nghiệp, nhằm giảm tác động của hiện tượng nóng lên toàn cầu.

Tín chỉ Carbon là chứng nhận để giao dịch thương mại và thể hiện quyền phát thải lượng khí nhà kính, cụ thể là khí CO2.⁽⁵⁾

2.2. Lợi ích của chứng chỉ giảm phát thải là gì:

• Khuyến khích giảm phát thải: Một trong những lợi ích lớn nhất của chứng chỉ giảm phát thải là khuyến khích các doanh nghiệp và quốc gia giảm lượng khí thải CO2 của họ. Bằng cách đặt giá trị tài chính lên mỗi tấn CO2 được cắt giảm, các tổ chức có động lực kinh tế để đầu tư vào công nghệ xanh và các phương pháp sản xuất bền vững
• Tạo Thu Nhập: Các doanh nghiệp hoặc quốc gia thực hiện giảm phát thải CO2 có thể bán chứng chỉ giảm phát thải của mình cho các bên khác có nhu cầu. Việc này không chỉ tạo ra nguồn thu nhập mới mà còn giúp bù đắp chi phí đầu tư. Những khoản thu nhập này có thể được tái đầu tư vào các hoạt động giảm phát thải thêm, tạo ra một vòng tròn tích cực cho môi trường và nền kinh tế.
• Thúc đẩy Thị Trường Carbon: Sự trao đổi chứng chỉ giảm phát thải tạo nên một thị trường carbon, nơi giá trị của khí thải CO2 được xác định và giao dịch như một loại hàng hóa. Thị trường này không chỉ tạo ra các cơ hội kinh doanh mới mà còn tăng cường sự minh bạch và trách nhiệm trong quản lý phát thải khí nhà kính.
• Giảm tránh mức độ vi phạm quy định về giảm thải: Các quốc gia hoặc doanh nghiệp không thể giảm lượng phát thải của mình đến mức yêu cầu có thể mua chứng chỉ giảm phát thải để bù đắp cho lượng CO2 thải ra vượt mức. Điều này giúp họ tránh được các khoản phạt nặng nề do vi phạm các quy định về môi trường

3. Thực trạng chứng chỉ giảm phát thải tại Việt Nam

Tại Việt Nam, hệ thống chứng chỉ giảm phát thải đang trong giai đoạn phát triển và hoàn thiện. Dưới đây là một số thông tin cụ thể về hiện trạng, kết quả và hành động liên quan đến chứng chỉ giảm phát thải tại Việt Nam.

3.1. Hiện Trạng

Việt Nam đã cam kết mạnh mẽ trong việc giảm phát thải khí nhà kính theo Thỏa thuận Paris. Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách và quy định nhằm thúc đẩy việc giảm phát thải CO2, bao gồm việc thiết lập hệ thống chứng chỉ giảm phát thải. Tuy nhiên, hệ thống này vẫn đang trong quá trình xây dựng và hoàn thiện⁽⁶⁾

• Chính Sách và Quy Định: Chính phủ đã ban hành Nghị định 06/2022/NĐ-CP về việc giảm phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozone. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để triển khai các hoạt động giảm phát thải CO2.
• Thị Trường Carbon: Việt Nam đang từng bước thiết lập và phát triển thị trường carbon nội địa, cho phép các doanh nghiệp giao dịch chứng chỉ giảm phát thải.

3.2. Kết Quả

Giảm phát thải CO2 là một trong những nhiệm vụ cấp bách để bảo vệ môi trường và duy trì khí hậu ổn định. Chứng chỉ giảm phát thải đóng vai trò quan trọng trong việc khuyến khích các doanh nghiệp giảm lượng phát thải và đầu tư vào công nghệ sạch. Tuy nhiên, để hệ thống này hoạt động hiệu quả, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các chính phủ, doanh nghiệp và cộng đồng quốc tế, cùng với việc cải tiến liên tục các cơ chế và chính sách liên quan.

Tại Việt Nam, hệ thống chứng chỉ giảm phát thải đang dần được hoàn thiện và đã đạt được một số kết quả tích cực. Với các hành động cụ thể và sự hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế, Việt Nam đang từng bước tiến tới mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính, góp phần bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Việc thu lợi nhuận từ việc bán tín chỉ Carbon đã thu lại lợi nhuận hàng tỷ đồng cho Việt Nam. Cụ thể tại Quảng Bình đã nhận 82,4 tỉ đồng từ việc bán tín chỉ carbon của 469.317 ha rừng. Bộ NN-PTNT cho biết, có đến 6 tỉnh tham gia Thỏa thuận chi trả giảm phát thải vùng Bắc Trung bộ (ERPA) với đại diện là Bộ NN-PTNT và Ngân hàng thế giới (WB) giai đoạn 2018 – 2024. Theo thỏa thuận trên, trong năm 2023, VN đã chuyển nhượng 10,3 triệu tấn CO2e cho WB với tổng số tiền nhận về là 51,5 triệu USD, tương ứng 1.200 tỉ đồng.

Bên cạnh đó, Bộ NN-PTNT còn ký “Ý định thư về mua bán giảm phát thải” với Tổ chức Tăng cường tài chính lâm nghiệp (Emergent) cho 11 tỉnh vùng Tây nguyên và Nam Trung bộ. VN sẽ chuyển nhượng cho Emergent khoảng 5,15 triệu tấn CO2e với giá tối thiểu là 10 USD/tấn (tương đương 51,5 triệu USD) cho giai đoạn 2022 – 2026. Như vậy có thể thấy những tín hiệu tích cực trong việc vận hành và sử dụng tín chỉ Carbon tại Việt Nam⁽⁷⁾

Nguồn:

1. Aslani, A., Naaranoja, M., & Wong, K.-F. V. (2013). Strategic analysis of diffusion of renewable energy in the Nordic countries. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 22, 497–505.
2. Giảm phát thải là gì? Giảm phát thải nhà kính là gì? – FPT Digital. (2024). FPT Digital.
3. Intergovernmental Panel on Climate Change. (2024). Ocean Acidification: The Other Carbon Dioxide Problem . Unfccc.int.
4. UNFCCC. (2000). Emissions Trading | UNFCCC. Unfccc.int.
5. Tín chỉ carbon và lợi ích của thị trường tín chỉ carbon. (2024). Báo điện tử Đảng cộng sản Việt Nam.
6. TS. NGUYỄN NHƯ HÀ1 – THS. NGUYỄN TIẾN ĐẠT2 . (2022). Quản lý tín chỉ các-bon và trao đổi hạn ngạch phát thải hướng tới thị trường các-bon Việt Nam. Tạp Chí Công Thương.
7. Việt Nam thu hàng ngàn tỉ đồng từ bán tín chỉ carbon. (2024). Báo Thanh niên.